του Στυλιανού Τζιρίτα

(Σχεδόν) Cyber Nazis
Η σβάστικα και ό,τι αυτή συμβολίζει ή έχει ήδη συμβολίσει στα μέσα του 20ου αιώνα, είναι μάλλον αυτονόητο να απασχολήσει τους συγγραφείς και γενικότερα τους καλλιτέχνες. Στα ύστερα των 60s χρόνων και πολύ πριν η σβάστικα και οι νοσταλγοί της ξαναπάρουν την απειλητική μορφή που έχουν εκθρέψει οι εθνικιστικές κορώνες στην Ευρώπη ειδικότερα μετά την πρώτη του ανατολικού μπλοκ, η απενοχοποίηση (και ίσως η διάθεση για διακωμώδηση φρικτών στιγμών της ανθρώπινης ιστορίας) έφερε στο προσκήνιο, ειδικότερα στην αμερικάνικη κουλτούρα, μερικές pop εκφάνσεις του φαινομένου. Και πέρα από τους γραφικούς ναζήδες που ισοπεδώνουν οι Blues Brothers στην ταινία του John Landis, υπάρχουν και οι παρουσίες του γερμανικού πολιτικού φόβητρου όπως αυτό εκφράστηκε στα 30s και 40s σε μερικά εξέχοντα comics όπως για παράδειγμα ο Red Skull στο Capt. America ή ως καθαρόαιμη ναζιστική μαμή/περιβάλλον του Hellboy όπου ο ανατριχιαστικός Karl Ruprecht Kroenen βρίσκει πατήματα μέχρι και στο σημερινό κόσμο μέσω της απέθαντης βιολογίας του. Να υποσημειωθεί και η πριν από μερικά έτη παραγωγή του φιλμ Iron Sky (σκηνοθεσία Timo Vuorensola/2012) όπου οι ναζήδες επέστρεφαν από την σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού όπου είχαν καταφύγει μετά την ήττα τους στον WW2 με σκοπό να κατακτήσουν εκ νέου τον πλανήτη –με μερικά θανατερά αστεία να διατρέχουν μια οριακά επιτυχημένη σε επίπεδο σεναρίου ταινία, αλλά η οποία είχε μερικά εξέχοντα σημεία αισθητικής στην κατασκευή των ναζιστικών διαστημικών σκαφών.

Swastika Night
Όμως σήμερα θα μου επιτρέψετε να επικεντρώσω σε τρία βιβλία επιστημονικής φαντασίας τελείως διαφορετικού χρονικού ίχνους, τα οποία και ασχολήθηκαν με το φαινόμενο του ναζισμού, το ένα μάλιστα πριν καν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Στο Swastika Night έχουμε μια άγνωστη στο πλατύ κοινό συγγραφέα, την Murray Constantine που χρειάστηκε μια επανέκδοση της δεκαετίας του ‘80 από έναν μικρό/ανεξάρτητο αμερικανικό εκδοτικό οίκο για να γίνει παγκοσμίως γνωστό αυτό το δυστοπικό έργο που η υπογραφή του είναι πίσω στο 1937. Είναι φανερό ότι η Katharine Burdekin (όπως είναι το πραγματικό της όνομα, το Constantine ήταν ψευδώνυμο για ευνόητους λόγους) είχε τη διορατικότητα μέσα στην ολοένα και πιο ασφυκτική κοινωνική μέγγενη που εφάρμοσε η χιτλερική μηχανή πρωτίστως εντός των γερμανικών συνόρων, να διαβλέψει μια ολόμαυρη τροπή της ιστορίας. Τοποθετεί τη δράση πολλά δεκάδες έτη μετά και βάζει τους Γερμανούς κυρίαρχους της Ευρώπης και της Αφρικής ενώ τους Ιάπωνες, άρχοντες της Ασίας και της Βορείου Αμερικής. Η Burdekin φτιάχνει το κατηγορητήριο κατά του μιλιταρισμού, απολυταρχισμού και σωβινισμού μέσα από μια δυστοπική νουβέλα.

The Iron Dream
Στο The Iron Dream (1972) του Norman Spinrad (γνωστού στους περισσότερους από το κλασσικό βιβλίο του Ο Τζακ Μπάρρον και η Αιωνιότητα) ο Αδόλφος Χίτλερ ζει, αλλά σε μία τελείως διαφορετική διάσταση από αυτήν που όρισε η δεκαετία του ‘30 και ‘40. Ο Spinrad είναι γνωστό ότι έχει άμεσα εμπλεκόμενη την πολιτική χροιά στα έργα του και γι αυτό δεν τον ενδιέφερε απλά να δώσει μια εναλλακτική πορεία της ανθρωπότητας, αλλά να στήσει μια ολόκληρη θεματική σκέψης πάνω σε αυτήν. Τουτέστιν ο Χίτλερ κατά το Spinarad ευαγγέλιο φεύγει για τις ΗΠΑ το 1919 μετά το τέλος του Πρώτου παγκοσμίου Πολέμου (μάλιστα μαθαίνουμε μέσα από διηγήσεις άλλων ηρώων την αποτυχία του κόμματος του οποίου ποτέ δεν ηγήθηκε στις μετέπειτα γερμανικές εκλογές –κάτι που δεικνύει και την αποφασιστικής σημασίας παρουσία του Χίτλερ στην εξέλιξη της πραγματικής ιστορίας όπως όμως και το ότι οι ζυμώσεις στη γερμανική κοινωνία δεν ήταν απόρροια των αποφάσεων ενός ατόμου) και γίνεται μάλιστα ένας επιτυχημένος σχεδιαστής σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας (ο σαρκασμός μπαίνει στα κόκκινα…). Ο Χίτλερ στο βιβλίο του Spinrad θα πεθάνει το 1953 σε ηλικία 64 χρονών και αφού πρώτα έχει υπογράψει βιβλία που φέρνουν τη σβάστικα στην αισθητική τους.

The Man in the High Castle
Το πλέον γνωστό από τα βιβλία που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο θαρρώ πως είναι το The Man in the High Castle (και αυτό έχει να κάνει όχι μόνο με τη δημοφιλία που απολαμβάνει ο συγγραφέας του, αλλά και με τη μετάφραση που έλαβε χώρα στα ελληνικά βιβλιογραφικά κιτάπια στα 80s) του Philip K. Dick. Στο βιβλίο του 1962 η νίκη του Άξονα είναι δεδομένη και το δίδυμο Γερμανίας-Ιαπωνίας κυριαρχεί στον πλανήτη και ορίζει με σιδερένιο και απολυταρχικό γάντι τις τύχες του απανταχού πληθυσμού. Ο Dick προσπαθεί να σκιαγραφήσει με το γνωστό αινιγματικό (ένεκα του πολλών εξηγήσεων που μπορεί να λάβει ο dick σαρκασμός) χιούμορ το συντηρητικό της ύπαρξης του μέσου ανθρώπου. Η ζωή συνεχίζεται έστω και κάτω από την αρπάγη της απολυταρχίας και το ίδιο και οι μικροψυχίες ο άκρατος βυζαντινισμός και ανταγωνισμός που διακατέχει την κοινωνία στα επαγγελματικά κλιμάκια της.
Το σίγουρο είναι ότι (για λόγους που εκτείνονται πέρα από την πολιτική σε πολλούς άλλους τομείς και δεν είναι θέμα αυτού του άρθρου, αλλά καλό θα ήταν να εντοπιστούν στη σεξουαλική έλξη που δημιουργεί η ναζιστική αισθητική στολών και συμπεριφορικής όσο και στις περίφημες θεωρίες συνομωσίας για τη διασύνδεση της ναζιστικής ελίτ με το μυστηριώδες και το σκοτεινό, με το occult όπως ευρέως αποκαλείται η σχέση του ρεαλιστικού με την παραδοξολογία του alter ego του απτού κόσμου μας) ασκεί λοιπόν μια αναμφίβολη έλξη το ναζιστικό σκυρόδεμα των ετών 1934-45. Ακόμα και η ίδια η αποστροφή ως συναίσθημα είναι τόσο ακραία σε φαινόμενα όπως ο ναζισμός, που καθιστούν την παρουσία του στην ανθρώπινη ιστορία τόσο καίριας σημασίας ώστε να χρήζει συνεχούς ενασχόλησης και μελέτης. Και αποτέλεσμα όλων των προαναφερθέντων είναι η πανσπερμία αναφορών του ναζισμού στην τέχνη και φυσικά και στο χώρο του βιβλίου και ακόμα ειδικότερα σε αυτόν της επιστημονικής φαντασίας.

Επιλεγμένη εικόνα: Karl Ruprecht Kroenen από το κόμικς Hellboy του Mike Mignola.

* Ο Στυλιανός Τζιρίτας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967 και η καταγωγή του είναι από την Κρήτη. Ασχολήθηκε και ασχολείται με τη μουσική ως αρθρογράφος και εκτελεστής, με την performance επί 17 συναπτά έτη και με το ραδιόφωνο ως παραγωγός τα τελευταία δέκα.
Έχει εκδώσει μια ντουζίνα από fanzines με εξέχοντα, κατά τη γνώμη του, τα “Trash City” και “Το Σιδερένιο Ψωράλογο”. Έχει εκδώσει τέσσερα(4) βιβλία εκ των οποίων τα δύο είναι νουβέλες και τα άλλα δύο μουσικής στόχευσης. Τον Νοέμβριο του 2016 κυκλοφόρησε από το δικό του label τη συλλογή «Έλληνες Συνθέτες Ηλεκτρονικής Μουσικής σε πεδία Επιστημονικής Φαντασίας».
Διατηρεί επίσης το blog με τίτλο Annibus.